Şıra Alm. Traubenmost, Fr. Mistelle, İng. Grape, Juice. Mayalanmış tâze üzüm suyu. Olgunlaşmış üzümden değişik usullerle şıra elde edilir. Tâze şıra çeşitli elementleri ihtivâ etmesi bakımından çok önemli bir besin maddesidir. % 60-80 verimle elde edilen tâze üzüm şırasında ortalama, % 70-80 su, % 12-25 şeker, % 0,12-0,15 pektinler, % 0,02-0,04 tanen, % 0,9-1,5 organik asitler (tartarik, elma asidi), % 0,12-0,5 azotlu maddeler, % 0,3-0,5 kül, enzimler ve B1 vitamini vardır. C vitamini şıra elde edilirken harap olur. B1 vitamini şıranın şaraba dönüşmesi esnâsında kaybolur. Şırada çok az miktarda anorganik (litrede 0,1-0,3 mg) ve çok miktarda organik asitler bulunur. Şıranın bozulmadan ...

Kategori : Genel | Etiket: Şıra

Şeytan Alm. Satan, Fr. Satan, İng. Satan, devil. Allahü teâlânın yarattığı mahluklardan biri. Şeytan, kibir ve gururu sebebiyle Allahü teâlânın rahmetinden uzaklaştırılan İblis 'in ve ona tâbi olanların bir sıfatıdır. Bu sıfat, ilk defâ iblis için kullanılmış olduğundan, onun adı olarak da meşhur olmuştur. Şeytan, " birine muhâlefet etmek, toprağa girmek, iple bağlamak " gibi mânâları yanında, " uzak olmak " mânâsına da gelir. En meşhur ve en çok kullanılan şekliyle, Allahü teâlânın rahmetinden uzak kalması sebebiyle iblisin adı olmuştur. Şeytan, Arapça " şetane " kelimesine bir " y " harfinin eklenmesiyle türetilmiş bir kelimedir. Böylece " -şetane " kelimesi lügatte, ...

Kategori : Genel | Etiket: Şeytan

Şeyhülislâm en yüksek dereceli müftî. Fetvâ müessesesinin başkanı. Ulemânın reisi. Kendisine sorulan dînî meseleler ve suâlleri fetvâ ile çözüme kavuşturan kimse. İslâmiyetin ilk yıllarında fetvâ işlerine bizzat Peygamberimiz sallallahü aleyhi ve sellem bakarlardı. Peygamberimizin vefâtından sonra dört halîfe devrinde İslâmiyetin yayılması ve sınırların genişlemesi sebebiyle işler çoğaldı. Bu yüzden halîfeler fetvâ işlerine bakacak kimseler tâyin ettiler. Bunlara önce müftî, Hicrî dördüncü asırdan sonra da şeyhülislâm denildi. Fetvâ işlerinin âlimlere verilmesi durumu, Emevî, Abbâsî ve Selçuklular zamânında da sürdürüldü.Osmanlılarda fetvâ vermekle vazîfeli ilk zât, Osman Gâzinin kayınpederi Şeyh Edebâlî 'dir. Onun vefâtı ile talebesi Dursun Fakih, Osmanlılara müftî (şeyhülislâm) olmuştur. Devletin kuruluş ...

Kategori : Genel | Etiket: Şeyhülislâm

Şeyhî on beşinci asrın büyük divan şâiri, sultân-üş-şuarâ. Asıl adı Yûsuf Sinân olan Şeyhî, Germiyan (Kütahya)lıdır. Tahminen 1271-75 târihlerinde doğmuş ve 1331 yılında vefât etmiştir. Asıl mesleği tabîblik olması sebebiyle Hekîm Sinân adıyla şöhret kazanan bu büyük şâir Hacı Bayrâm-ı Velî 'ye intisâbı dolayısiyle Şeyhî lakabını almış ve böyle tanınmıştır.İlk tahsiline devrinin kültür merkezlerinden biri olan Kütahya 'da başladı. Şâir Ahmedî ve diğer âlimlerden ilim öğrendi. Daha sonra İran 'a giderek diğer ilimlerin yanında tasavvuf, hikmet ve tıp tahsil eden Yûsuf Sinân, büyük âlim ve velî Seyyid Şerîf Cürcânî ile birlikte ilim öğrendi. Bilhassa tasavvuf büyükleriyle temâsını sağlayan bu tahsilinden sonra, ...

Kategori : Genel | Etiket: Şeyhî

Şeyh Saîd Olayı Doğu Anadolu 'da 13 Şubat-15 Nisan 1925 târihleri arasında merkezî idâreye karşı ortaya çıkan muhâlefet hareketi.Cumhûriyetin ilk yıllarında uygulanan politikalar, Anadolu 'nun değişik yerlerinde olduğu gibi, Doğu Anadolu 'da da çeşitli muhâlefet hareketlerine sebep oldu. Bu hareketlerden birisi de Diyarbakır 'ın Eğil ilçesine bağlı Piran köyünde başlayıp bölgeye yayılan harekettir. Bu hareketin ortaya çıkışını Van eski Milletvekili İbrâhim Arvas Bey hâtıratında şöyle bildirmektedir: " Recep Peker 'in Dâhiliye Vekilliği (İçişleri Bakanlığı) zamânındaki isyânın sebeb-i hakîkisi şuydu: Şeyh Saîd 'in evinde düğüne dâvetli kalabalık bir grup vardı. On beş kişilik bir müfreze, bir küçük zâbit kumandasında, mahkeme tarafından istenilen ...

Kategori : Genel | Etiket: Şeyh Saîd Olayı

Şeyh Gâlib on sekizinci yüzyıl divan şâirlerinden. Asıl ismi Mehmed olan Şeyh Gâlib, 1757 'de İstanbul 'un Yenikapı semtinde dünyâya geldi. Babası Mustafa Reşit Efendidir. İlk tahsilini yalnız babasından almıştır. Galata Mevlevîhânesi Şeyhi Hüseyin Efendiden din ve tasavvuf; Şâir Hoca Neş 'et 'ten de edebiyat dersi almış olduğu Dîvân 'ındaki manzumelerinden anlaşılmaktadır. Mevlevî çevrelerde yetişti. Önce Esad, sonra da Gâlib mahlasıyla yazdığı şiirleri toplayarak 24 yaşında Dîvân 'ını tertip etti (1780); iki yıl sonra Hüsnü Aşk 'ı yazdı (1782). Mevlâna Dergâhında girdiği çile 'sini İstanbul 'a dönerek Yenikapı Mevlevîhânesinde tamamladı. Sütlüce 'de aldığı bir evde anne ve babasıyla bir süre inzivâ ...

Kategori : Genel | Etiket: Şeyh Gâlib

Şeyh Bedreddîn Osmanlı Devletinin idâresini ele geçirmek isteyen bâtınî lideri. Dedesi Abdülazîz, Sultan Birinci Murâd Hanın ilk zamanlarında Dimetoka 'da ölmüş, babası İsrâil ise, Dimetoka 'daki Bizans kumandanının kızıyla evlenerek Samavna Kalesine kâdı tâyin edilmişti. Bu evlilikten 1368 senesinde Şeyh Bedreddîn doğdu. Simavne Kâdısı oğlu diye biliniyorsa da sonradan yakıştırma sûretiyle yanlışlıkla Kütahya 'nın Simav kasabasına nisbet edilerek Bedreddîn Simavî denildi.Şeyh Bedreddîn küçük yaşta ilim öğrenmeye başladı. İlmini arttırmak için önce Bursa, sonra Konya ve Kâhire 'ye gitti. Kâhire 'de büyük âlim Seyyid Şerîf Cürcânî ve Aydınlı Hacı Paşa ile berâber Mübârekşâh Mantıkî 'den din ilimleri, felsefe ve mantık okudu. Tahsilini ...

Kategori : Genel | Etiket: Şeyh Bedreddîn

Şeyh Ahmed Cezerî (cüzeyrî) evliyânın büyüklerinden. Doğum ve vefât târihleri kesin olarak bilinmemektedir. 1480-1580 seneleri arasında yetmiş beş sene yaşadığı tahmin edilmektedir. Daha önce yaşadığı rivâyeti de vardır. Kabri, Cizre 'de Kırmızı Medresededir.Ahmed Cezerî hazretleri, ilim tahsiline, âlim ve fâzıl bir zât olan babası MuhammedEfendiden ders alarak başladı. Arabî ve Fârisî 'yi mükemmel bir şekilde öğrendi. Bundan sonra Diyarbekir, İmâdiye ve Hakkâri 'de ilim tahsil etti. Doğu Anadolu 'nun pekçok şehir ve kasabalarını gezip gördü. Tahsilini tamamlayarak Diyarbekir 'de icâzet (diploma) aldı. Ubeydullah-ı Ahrâr hazretlerinin talebelerinden feyz alarak kemâle geldi. Halk arasında Şeyh Ahmed Cüzeyrî ve Molla Cizirî isimleriyle tanınıp çok ...

Kategori : Genel | Etiket: Şeyh Ahmed Cezerî (cüzeyrî)

Şeybânîler on beş ve on altıncı yüzyıllarda Mâverâünnehr 'de hüküm süren Türk İslâm devleti. Adını Muhammed Şeybânî Handan alan bu devlete Özbekler de denir.Tîmûr Hanın 1405 'te ölümünden sonra zayıflayan Tîmûr İmparatorluğu parçalanmaya başladı. Bu sırada Aral Gölünün ve Seyhun Irmağının kuzeyindeki bölgede dağınık olarak yaşayan Özbekler, Ebü 'l-Hayr 'ın idâresinde toplanarak, 1428 'de onu kendilerine han îlân ettiler. Özbeklerden ayrılan Kırgız Kazaklarını yeniden hâkimiyeti altına almaya çalışan Ebü 'l-Hayr, 1468 'de bir savaşta vefât etti. Ebü 'l-Hayr 'ın vefâtından sonra, Özbekler, Çağatay Moğol hükümdârı Yûnus Hana yenilerek dağıldılar. Yûnus Han, Ebü 'l-Hayr 'ın oğlu Şâh Budak 'ı öldürttü. Dağınık hâlde ...

Kategori : Genel | Etiket: Şeybânîler

Şevket Süreyya Aydemir araştırmacı ve yazar. Balkan göçmeni fakir bir âilenin çocuğu olan Şevket Süreyya Aydemir, 1897 senesinde Edirne 'de doğdu. Edirne Muallim Mektebinde okurken Turancı görüşü benimsedi.Birinci Dünyâ Savaşı sırasında gönüllü olarak askere yazıldı. Kafkasya Cephesine giderek savaştı. 1919 'da öğretmenlik yapmak üzere Âzerbaycan 'a gitti. Burada bulunduğu sırada Sovyet Devriminin etkisinde kalarak Komünist fikirleri benimsedi. Türkiye Komünist Partisine (TKP) girdi. Bakü 'de toplananDoğu Halkları Kongresine katıldı.Moskova 'ya giderek, MoskovaÜniversitesinde İktisat öğrenimi gördü. 1923 senesinde Türkiye 'ye döndü. TKP idârecileri arasında yer aldı. Komünist fikir ve görüşleri yaymaya çalışan Aydınlık dergisinde yazılar yazdı. 1925 senesinde dergi kapatılınca, dergide yayınlanan yazıları ...

Kategori : Genel | Etiket: Şevket Süreyya Aydemir