İş Alm. Leistung (f), Fr. Travail (m), İng. Work. Fizikte, bir cisim bir kuvvetin etkisi altındayken yer değiştiriyorsa, alınan yol ile kuvvetin bu yol doğrultusundaki bileşeninin çarpımı. Günlük hayatta iş kelimesi adalelerle yapılan veya zihnî bir çabayı gerektiren faaliyetin herhangi bir şekli için kullanılmaktadır. Bir ağırlığı kaldırmak demek, bir kuvveti bir yol boyunca tesir ettirmek demektir. Ağırlığın kaldırılacağı yüksekliğe göre yorgunluk farklı olur. Tesir ettirmek zorunda olunan kuvvetin büyüklüğüne göre de durum aynıdır.Bir kuvvetin iş yapabilmesi için, bu kuvvetin cismin hareket doğrultusundaki bileşeni sıfır olmamalıdır. Bu bakımdan, hareket hâlindeki bir cismin hareket doğrultusuna dâimâ dik kalacak şekilde etki eden kuvvetler (Dâiresel ...

Kategori : Genel | Etiket: İş

Yörünge Alm. Kreisbahn, Bahn (f), Fr. Orbite (m), trajectoire (f), İng. Orbit, trajectory. Çekim merkezi etrâfında bir cismin çizdiği döner hat. Yörüngenin bir başka adı da mahrektir. Yörünge bir atom çekirdeği etrâfında bu atoma âit elektronların hareketlerini târif etmede kullanılabileceği gibi, güneş sistemine âit gezegenlerin güneş etrâfında dönme hattı olarak da bilinir. Dünyânın kendi etrâfında ve güneş etrâfında döndüğünü ilk söyleyen İslâm âlimleridir. Mîlâdi 1000 yıllarında astronomi âlimleri gezegenlerin yörüngeleri hakkında büyük inceleme ve açıklamalar yapmışlardır (Bkz. Astronomi). 1609 senesinde ise Kepler, batı âlemine, Dünyânın güneş etrâfında elips biçiminde bir yörünge üzerinde döndüğünü neden sonra kabul ettirebilmiştir. Atomlara âit elektronların çekirdek ...

Kategori : Genel | Etiket: Yörünge

Yörükler Anadolu ve Rumeli 'de göçebe olarak yaşayan, geçimlerini hayvancılıkla sağlayan ve mevsimlere göre ova veya yaylalarda kurdukları çadırlarda oturan Oğuz Türklerine verien ad. Bunlara Türkmenler adı da verilir. " Cesur, muhârip, iyi yürüyen, eli ayağı sağlam " gibi mânâları ifâde eden " yörük " kelimesi yerine " yürük " kelimesi de kullanılır. Umûmî olarak konar-göçer hayat yaşayan bütün topluluklar için kullanılan bu isim, daha çok göçebe Oğuz boyları için alem (özel isim) olmuştur.On birinci yüzyılda Orta Asya 'dan göç eden ve göçebe hayat yaşayan Oğuzlar, İran 'dan geçerek, Malazgirt Zaferinden sonra Anadolu 'ya geldiler. Burada da eski hayat tarzlarını aynen ...

Kategori : Genel | Etiket: Yörükler

Yörük Ali Efe Kurtuluş Savaşında Ege bölgesinde faydalı hizmetleri görülen bir efe. 1896 senesinde Sultanhisar 'ın Kavaklı köyünde doğdu. Köklü bir âileye mensup olan Yörük Ali, 1916 'da İzmir 'de askerliğini yaptığı sırada bir hakâreti hazmedemeyerek dağa çıktı. Üç yıl süren çete hayâtından sonra hükümete teslim oldu.Yunanlıların Anadolu 'yu işgâle başlamasından sonra, adamlarını tekrar toplayarak işgalcilere karşı çete savaşlarına başladı. Yörük Ali Efenin bu karşı harekâtı, İzmir ve Aydın bölgesinde Millî Mücâdelenin başlangıcı oldu. Çok geçmeden alay seviyesinde askere sâhip olan çete, " Millî Aydın Alayı " olarak anılmaya başlandı. Zaman zaman Kıllı Efe ve DemirciEfe ile müşterek yaptıkları savaşlarda Yunan ...

Kategori : Genel | Etiket: Yörük Ali Efe

Yörgüç Paşa (lala) Osmanlı veziri. Babası Amasya ileri gelenlerinden Atabekzâde Abdullah Beydir. Doğum târihi bilinmemektedir.Çelebi Sultan Mehmed Amasya 'dayken hizmetinde ve lalalığında bulundu. Ankara Savaşı (1402) sonrasında bozulan Osmanlı birliğinin tekrar sağlanmasında Çelebi Sultan Mehmed 'e yardımcı oldu. Bunun mükâfâtı olarak da, Çelebi Sultan Mehmed 'in Osmanlı birliğini sağlamasından sonra Amasya sancakbeyliğine tâyin edildi. Samsun ve civârında ve Sivas 'ta çıkan isyanları bastırdı. 1415 yılında Murâd Çelebî (İkinci Murâd) Amasya sancakbeyliğine tâyin edilince Şehzâde 'nin lalası oldu. Şehzâde Murâd 'ın 1420 'de tahta çıkması üzerine Amasya 'dan ayrıldı. Bilâhare 1422 yılında vezirlik rütbesiyle Rum beylerbeyi olarak Amasya 'ya gönderildi. Pâdişâh değişikliğinden ...

Kategori : Genel | Etiket: Yörgüç Paşa (lala)

Yönler (bkz. Yön)

Kategori : Genel | Etiket: Yönler (bkz. Yön)

Yönetmelik Alm. Bestimmungen, Vorschriften (pl.) (ver-) Ordnung (f), Fr. Réglement (m), İng. Governing statute, instructions, drill book, regulation. Kânun ve tüzüklerin tatbiki için çıkarılan idârî düzenleyici işlem. İdâre, kânun ve tüzüklere göre vazifelerini yapabilmek için, kendi yetki sahalarına âit olmak üzere, gerekli düzenlemeleri yönetmelikler çıkarmak sûretiyle yapabilir. Eski ismi tâlimatnâmedir.Anayasada; Bakanlıkların ve kamu tüzel kişilerin kendi görev alanlarını ilgilendiren kânunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyle, yönetmelikler çıkarabilirler ve bu yönetmeliklerin Resmî Gazete 'de yayınlanarak yürürlüğe girecekleri belirtilmektedir (mad. 124). Anayasanın bu hükmü doğrultusunda çıkarılan yönetmeliklere " Uygulama Yönetmeliği " denir. Bunun dışında, idârenin faaliyetlerini düzenleyen, bâzı ...

Kategori : Genel | Etiket: Yönetmelik

Yön Alm. Richtung, Seite (f), Fr. Sens, cöté (m), İng. Direction. Herhangi bir şeyin yüzlerinin baktığı taraf. Coğrafyada yön denilince kuzey, güney, doğu ve batı denilen dört yön hatıra gelir. Kısaca bunlara ana yönler de denir. Nakledilecek bir şeyin veya seyahat edecek bir kimsenin hedefine ulaşabilmesi, yönleri bilmekle mümkün olabilecektir. Havacılar, gemiciler, askerler ve turistler yön bulma işine çok ehemmiyet verirler.Yön bulma usûlleri: En basit yön bulma aracı pusuladır (Bkz. Pusula). Pusula yatay durumda kalacak şekilde düzlem bir yüzey üzerine konur. İğnesinin hareketi duruncaya kadar beklenir. İğnenin beyaz veya renksiz ucu güneyi, tersi olan mavi ucu ise kuzeyi gösterir. İnsan önünü ...

Kategori : Genel | Etiket: Yön

İzzet Molla (bkz. Keçecizade İzzet Molla)

Kategori : Genel | Etiket: İzzet Molla (bkz. Keçecizade İzzet Molla)

İzzet Ali Paşa (kaymakam) Sultan Üçüncü Ahmed Han devri vezirlerinden. Devrin seçkin şâir ve ediplerindendi. Doğum târihi kesin belli değildir. Vezir Damad Muhammed Paşanın oğludur.1727 yılında Defterdar Mektupçusu, yâni Mâliye Bakanlığı Özel Kalem Müdürü tâyin edildi. Daha sonra babası gibi o da Defterdarlığa (Mâliye Bakanlığına) getirildi. 1729 yılında, görülen kabiliyet ve dirâyeti sebebiyle, vezirliğe terfi ettirildi. Sultan Ahmed Hanın vefâtından sonra, yerine geçen Sultan Birinci Mahmûd Hanın ilk Mâliye Bakanı olarak da hizmet verdi. Lâle devrinin önde gelen ilim ve irfan sâhiplerinden ve edebiyatçılarındandı. 1732 târihinde Bağdat ordusunda vazifelendirildi. Daha sonra Anadolu vâliliği ile Revân 'a gönderildi. Bu sırada Sadâret Kaymakamlığına ...

Kategori : Genel | Etiket: İzzet Ali Paşa (kaymakam)