Efsâne Alm . Mythe ( f ) , Fr . Mythe ( f ) , légende ( f ) , İng . Myth . Bir tabiat olayını , bir varlığın meydana gelişini , tabiat elemanlarından birinde olan bir değişikliği , olağanüstü hakikat ve akıldışı açıklamalarla anlatan hikâye . Efsânenin temeli olan olay , halkın hayâlinde şekil değiştirerek ağızdan ağıza , nesilden nesile geçer . Her milletin kendi dilinde birçok efsânesi vardır . Bunlardan bâzıları birçok millet tarafından benimsenmiş ve aynı efsâne ...

Kategori : Genel | Etiket: Efsâne

Eflâtun Alm . Plato , Fr . Platon , İng . Plato . Yunanlı filozof ( M . Ö . 429-347 ) . Asıl adı Platon olup İslâm dünyâsında Eflâtun ismi ile bilinir . Eski Yunan felsefecilerindendir . Sokratın talebesi , Aristonun ise hocasıdır . Tenâsühe , yâni insan öldükten sonra rûhunun başka insana geçtiğine inanırdı . Trinite denilen teslis inancını , yâni üç tanrı fikrini ilk olarak ortaya çıkaran budur . Îsâ aleyhisselâm zamanında yaşadığı Burhân-ı Kâtı 'da yazılıdır . Seksen iki ...

Kategori : Genel | Etiket: Eflâtun

Eflak Alm . Walachei ( f ) , Fr . Valacheie ( f ) , İng . Walachia . Eski Romanya 'nın bir eyâleti . Eflak , eski Tuna Prensliği adıyla , Boğdan ile birlikte Romanya Krallığını meydana getirmişti . Bugün Eflak , Olt Nehrinin doğusunda Multenia , batısında Oltenia olmak üzere iki bölgeden meydana gelir . Oltenia 9305 mil karelik yüzölçüme sâhiptir ve Küçük Eflak olarak da bilinir . 20 . 270 mil karelik daha geniş bir sahaya sâhip olan Multenia 'ya Büyük ...

Kategori : Genel | Etiket: Eflak

Efendi Kapısı Alm . Sekretariat ( n ) , der Janits charen hist . Fr . Secrétariat ( m ) des Janissaires , İng . Secretariat of the Janissaries . Yeniçeri kâtibinin dâiresine verilen ad . Yeniçeri kâtibine " Yeniçeri Efendisi " de denildiği için dâiresine Efendi Kapısı ismi verilmiştir . Yeniçeri kâtibi " Kütük " ve " Esâme " denilen ana defterini bizzat tutmakla görevliydi . Buna kimse kalem karıştıramazdı . Kalem heyeti ancak maaş defterinin düzenlenmesinde ve yazılacak işlerde yardım ederdi . Ulûfe defteri üç ayda bir ...

Kategori : Genel | Etiket: Efendi Kapısı

Efendi okuyup yazması olanlara verilen ünvan . Okumuş , molla , hoca , çelebi , seyyid mânâlarında da kullanılırdı . Efendi tâbiri Selçuklular zamanında kullanılmaya başlanmış , daha ziyâde Osmanlılarda 15 . yüzyıl ortalarından îtibâren tahsil , terbiye görmüş kimselere mahsus bir lakab olarak kullanılmıştır . Zamanla bu mânâda kullanılan çelebi kelimesinin yerini almıştır . Devletin ileri gelen memurlarından bâzılarına efendi demek âdet hâline gelmişti . On dokuzuncu yüzyılda bu kelime daha geniş mânâda kullanılmaya başlanmıştır . Bu devirde şehzâdelere de efendi denmiştir . Peygamberimiz için de hâlâ günümüzde ...

Kategori : Genel | Etiket: Efendi

Efemerid ( ephemeroidea ) Alm . Ephemeroptera ( pl ) , Fr . Ephéméroptéres ( m . pl . ) , İng . Ephemeroptera . Bir böcek takımı . Mayıs sinekleri olarak da bilinirler . Çok yumuşak vücutlu , ufak veya orta boyda böceklerdir . 800 kadar türü bilinmektedir . Boyları 20-25 mm kadar olabilir . Vücutlarının sonunda kıl gibi 2-3 uzantı bulunur . Bâzılarının rengi kar gibi beyazdır . İri , hareketli başlarının yan tarafındaki petek gözler çok büyüktür . Alınlarında da ...

Kategori : Genel | Etiket: Efemerid (ephemeroidea)

Efektif Alm . Effektiv ( m ) , Fr . Effectif , İng . Effective . Bankacılıkta , çek ve benzeri senetler dışında kâğıt ve madenî para . Türkçede genellikle kambiyo işlemlerinde kullanılmaktadır . Döviz ihtiyacı olan birisi çek ve poliçe yerine bunu banknot olarak alırsa döviz efektiftir . Efektif sözü sermâye ile kullanıldığında fiilen ödenmiş ve işte kullanılan döner sermâye miktârı göz önüne alınır . Halk dilinde " nakit para " karşılığı olarak kullanılır . Efektif fiyat: Alıcı tarafından alış-veriş esnâsında bil fiil ödenen bedel olarak isimlendirilir . ...

Kategori : Genel | Etiket: Efektif

Efedrin Alm . Ephedrin ( n ) , Fr . Ephédrine ( f ) İng . Ephedrine , Tıpta geniş kullanma alanı olan alkaloit türünden bir ilâç . Kimyasal olarak formülü C10H15NO olup , esas alkaloittir . Efedra vulgaris isminde tropikal bir çalıda bulunur . İlk defa Çin 'de elde edilmiş ve Uzakdoğu 'da asırlar boyu kullanılmıştır . 1920 'lerde batıda kullanılmaya başlanmıştır . Bu ilâç aynı zamanda sentetik olarak da hazırlanır . Farmakolojide efedrinin fonksiyonu adrenalininki gibidir . Efedrin merkezi sinir sistemini uyarır ve yeterli ...

Kategori : Genel | Etiket: Efedrin

Efe özellikle Batı Anadolu köy yiğidi , zeybek topluluklarının başkanına verilen isim . Halk arasında " ağabey " anlamında kullanılır . Osmanlıların son zamanlarında , devlet otoritesine karşı kendilerini dağların hâkimi îlân eden çete başları için de " efe " kelimesi kullanılmıştır . Ekserisi kânun kaçaklarından meydana gelip , dağlara çıkan zeybekler , aralarında yiğitlik , mertlik , cesâret göstereni başkan seçerek , ona efe derler ve tâbi olurlardı . İstiklâl Savaşı zamânında Yörük Ali , Demirci MehmedEfe gibi efeler , düşmanla çete savaşları yaparak çok faydalı olmuşlardır . Efelerin ...

Kategori : Genel | Etiket: Efe

Eeg ( bkz . Elektroensefalografi )

Kategori : Genel | Etiket: Eeg (bkz. Elektroensefalografi)