Pardus 2007 , 18 Aralık günü sunuculardan indirilmeye açılmasıyla birlikte Türkiye"nin internet bağlantısı yavaşladı , en güçlü sunuculara sahip olan TÜBİTAK"ın altyapısı bile yetersiz kaldı . . . Peki , nasıl kuruluyor bu Pardus? Geliştiricilerinden Koray Löker anlatıyor . . .
GNU/Linux ismi 20 yıla yakın zamandır dünyayı adım adım değiştiren , getirdiği yeni yaklaşımlarla bilgisayar kullanıcıları için birçok kavramı yaratan , dönüştüren ve geliştiren bir akıma ait . Yalnızca bir işletim sistemi tercihi değil , bilgisayarın gündelik yaşamdaki yeri ve yetenekleri konusunda da yeni alışkanlıklar ve deneyimler yaratan bu akım bir süredir Türkiye"li bilgisayar kullanıcılarına daha yakınlaştı . Tübitak / UEKAE öncülüğünde uluslararası bir topluluğun katkılarıyla gelişimi sürdürülen Pardus , 26 Aralık 2005"de yayınlanan 1 . 0 sürümü bir yaşını doldurmak üzereyken , 18 Aralık 2006"ta 2007 sürümünü yayınladı .
Pardus 2007 , projenin ilk hedeflerine çoktan ulaşıldığının ve birçok alanda yeni açılımlar yaratmaya gebe bir altyapının da habercisi . Proje başlarken , yola bilişim okur-yazarlarının temel masaüstü ihtiyaçlarının karşılanabileceği ve geliştirici tabanının özgür yazılım modeliyle genişletilebileceği bir sistem yaratmak için çıkılmıştı . Pardus 2007 , bu hedeflere hem en güncel ve yeni teknolojilerin yer aldığı hem de son derece kararlı ve güvenilir bir ürün olmayı başararak ulaşıyor .
Kolay kurulum
Bilgisayarınıza yeni yetenekler kazandıran bir program kurmak kimi zaman çok zor olabiliyor . Siz şimdi , kullandığınız en temel sistemin , yani işletim sisteminizin kurulumunun son derece kolaylaştığını düşünün . Öyle ki , kurulum aşamasını dil ve kullanım alışkanlıklarınızla ilgili basit birkaç soruyu yanıtlayarak ve bir parola belirleyerek tamamlayabileceksiniz . Kurulum tamamlanıp da sistemi kullanmaya başladığınızda en doğru çözünürlüğe ulaşmak , ses sisteminizi yapılandırmak , modeminizi ayarlamak gibi işlemler için bir sürü CD ve sürücüyle uğraşmayacak , temel ihtiyaçlarınızı karşılayabilmek için yeni programlar kurmak zorunda kalmayacak ve belki de en önemlisi virüslerden korkmayacaksınız .
Pardus size ofis araçları , internet araçları ve bilgisayarınızı kullanırken işinize yarayabilecek daha birçok programı kurulum sırasında sunuyor . Böylece kısa sürede , tek bir CD ile ihtiyacınız olan her şeye kavuşmuş olacaksınız .
Kurulum ve kullanımla ilgili detaylardan bahsetmek gerekirse , önce bilgisayarınızı CD"den açılacak şekilde ayarlamanız gerekiyor . Eğer öyle ise Pardus Kurulum CD"sini CD sürücünüz içerisine koyup bilgisayarınızı yeniden başlatmanız yeterli olacaktır . Eğer bilgisayarınız yeniden başlattığınızda kurulum CD"sinden açılmıyorsa anakartınızın ayarlarını ( BIOS ) bilgisayarınızı CD"den başlatacak şekilde değiştirmeniz gerekebilir .
Bilgisayarınız CD"den açıldığında karşınıza sistem yükleyicisi çıkar . Seçimizin ardından , kurulum aracı YALI ile kurulum süreci boyunca sol üstte kurulumun aşamalarını takip ederken , sağda bulunan bölümde o an gerçekleşen eylemlerle ilgili bilgileri ya da uyarıları okuyabilirsiniz . Pencerenin altındaki oklar da ekranlar arasında dolaşmanıza yardımcı olur .
Bu sırada monitörünüz YALI"nın kullandığı çözünürlüğü desteklemediği için karşınıza simsiyah bir ekran gelirse ctrl alt + ( artı ) veya ctrl alt - ( eksi ) tuşlarına basarak monitörünüz farklı bir çözünürlüğe geçip kurulum yapabilirsiniz .
Diski bölümlendirme
Otomatik Bölümlendirme seçeneği , diskin tamamı Pardus"a ayrılarak yapılacak kurulumlar için tasarlanmıştır .
Dikkat: Bu seçeneği tercih ederseniz diskinizdeki bütün bilgiler silinir! Eğer diskin yalnızca bir bölümüne Pardus kurmak istiyorsanız "Hayır , diskimi kendim bölümlendireceğim . " seçeneğini tercih etmelisiniz . Pardus"u kullanmak için yaklaşık 5 Gb"lık bir disk bölümüne ihtiyacınız olacak .
En rahat ve tercih edilen kurulum senaryosu Pardus için ayrılmış bir disk bölümünü daha önceden hazırlamış olmak iken , arzu ederseniz tek parça olan diskinizi kurulum esnasında YALI ile yeniden boyutlandırarak Pardus için gerekli alanı yaratabilirsiniz .
Kurulum süreci paketlerin diskinize kopyalanması ve yapılandırılmaları ile sürdükten sonra kullanıcıların belirlenmesi adımına geçersiniz .
İlk olarak Sistem Yöneticisi ( kullanıcı adı root olan yetkili kullanıcı ) için bir parola belirlemeniz istenir . root kullanıcısı standart bir yönetici adıdır ve sistemde olması zorunludur . root kullanıcısı tüm sistem çapında gerekli olan yapılandırmalar , yeni kullanıcıların açılması , bakım ve benzeri işlemler için gereken yetkiye sahiptir .
Root kullanıcısının parolasının belirlemenizin ardından sıra sisteme normal kullanıcıları ekleme aşamasına gelir . Kullanıcı adı içerisinde Türkçe karakter kullanmamanızın gerekli olduğunu unutmayınız; bu uluslararası standartların bir gerekliliğidir ( gerçek isim için böyle bir kısıt yoktur ) .
Kullanıcıların belirlenmesinden sonraki adım son aşama olan bilgisayarınıza kurulacak sistem önyükleyicisi ile ilgilidir . Eğer sistem yükleyiciler hakkında fikriniz yoksa Pardus"un bir sistem yükleyicisi kurmasına onay vermelisiniz . Bu sayede YALI gerekli düzenlemeleri sizin adınıza yapar . Bu yükleyici , bilgisayarınız açılırken size hangi işletim sisteminiz ile açmak istediğinizi soran bir uygulamadır .
Eğer buraya kadar her şey yolunda ise , bilgisayarınız tam olarak açıldığında kullanıcı adı ve parolanızı soran bir giriş ekranı ile karşılaşırsınız .
Masaüstü ayarlamaları
Kurulum esnasında belirlediğiniz kullanıcılardan birisi ve parolası ile yaptığınız girişin ardından sizi pala bıyıklı Kaptan Masaüstü karşılar ve basit başlangıç yapılandırmalarının ardından sizi Pardus Yapılandırma Merkezi"ne ulaştırır .
Pardus"un ne kadar kişiselleştirilebileceğine dair güzel bir deneyim bu merkezde sizi bekler . Bilgisayarınızda o an ya da bir sonraki açılıştan itibaren her zaman hangi servislerin açık olacağına , disk bölümlerinizin hangi dizinlerden ulaşılabilir olacağına , kullanıcılarınızın haklarını düzenlemeye , ağ bağlantılarınızı yönetmeye ya da Pardus deposundan yeni yazılımlar ya da güncellemeler kurmaya yarayan yönetim araçlarına buradan ulaşabilirsiniz .
Pardus"un bir işletim sisteminden fazlası olduğuna yazının başında değinmiştik . Pardus 2007 ürün olarak on yıllardır tüm dünyada geliştirilen açık kaynak kodlu ve özgür yazılım projelerinin rafine ve entegre edildiği , tespit edilen eksiklerini tamamlamaya yönelik yeni katkılarla hazırlanmış; kolay kullanılan , Türkçe ve tüm masaüstü ihtiyaçlarını karşılamak için hazırlanmış tüm bir çözüm paketidir . Temel grafik düzenlemeler , anında mesajlaşma , e-posta , haber grupları , ofis paketi , Internet gezgini , tüm müzik ve video dosyalarını oynatabileceğiniz , Internet"ten yapılan canlı yayınları , blog sitelerini takip edebileceğiniz yazılımlarla tüm ihtiyaçlarınızı standart kurulumda çözen Pardus 2007 , tüm bu işlemler için yalnızca bir CD ile gelir .
Pardus dünyasına giriş!
Bilgisayarınızı Pardus 2007 ile kullanmak size yeni olanaklar sunmak için temelde diğer sistemlerle benzeyen ama farklı özellikler barındıran programlar içerir . Tüm bu program seçeneklerini kullanırken sadece arayüzleri Türkçe kullanmayacaksınız . Zemberek adlı doğal dil işleme kütüphanesi sayesinde sohbet etmekten , web sitelerinde bulunan form alanlarını doldurmaya , ofis araçlarını kullanarak oluşturduğunuz belgelere kadar tüm sistemde Türkçe yazım denetimi yapabileceksiniz .
Konqueror adlı Dosya Yöneticisi ile İnternet üzerindeki sunucularınız , Cd/DVD"leriniz , bilgisayarınızdaki disk bölümleri , taşınabilir usb çubukları ve hatta müzik çalarlarınız içindeki bilgiler kolayca organize edilir . Dizinleri sekmeler halinde açabilir , her dizinin simgesini dilediğiniz özel bir resim ile değiştirebilir , sol menü sekmelerini kullanarak aradığınıza her zaman yakın olabilirsiniz . Masaüstünüzdeki EV simgesine tıklayarak Konqueror ile tanışabilirsiniz . . .
Yine masaüstünüzde bulunan Sistem simgesi , sizi bilgisayarınızın özelliklerine bir arada ulaşabileceğiniz bir pencereye ulaştırır . Temel donanım bilgilerinizi bu özetle öğrenebilir ve disk bölümlerinize ulaşabilirsiniz .
Ekranınızın altında bulunan panel , görev çubuğu , menü , çok kullandığınız program simgeleri , sayfalayıcı ve saat gibi uygulamaları bir arada sunar . 1 ve 2 rakamlarını gördüğünüz , öntanımlı olarak iki masaüstüne ulaşımı sağlayan sayfalayıcı ile birden çok masaüstünü kullanabilirsiniz . Böylece programlarınızı gruplayarak çalışma alanınızı genişletebilirsiniz .
Panelde bulunan tüm alanları dilediğiniz gibi özelleştirebilir , parçaları birbirinden ayrı bir kaç panel kullanarak masaüstünüze yayabilirsiniz . Ayrıca masaüstünüzde doğrudan uygulama çalıştırmak için SuperKaramba , gelişmiş metin belleği yöneticisi Klipboard ya da notlarınızı tutmak için PostIt benzeri KNotes ya da Basket gibi yardımcı programları mutlaka denemelisiniz . Hepsine menüde Yardımcı Programlar başlığı altından bir arada ulaşabilirsiniz .
Menüdeki internet bölümünde kurulu bulacağınız programlarla interneti her yönüyle kullanabilirsiniz . Anında mesajlaşma ağlarına bir arada Kopete ile ulaşabilirsiniz . Mozilla Firefox 2 . 0 size web dünyasını en yeni özelliklerle sunuyor . Kontact ile e-postalarınız , ajandanız , adres defteriniz , canlı metinler ( RSS ) ya da cep telefonunuzla eşleşmeyi sağlayan yardımcı araçlar bir arada hizmetinizde . İnternet üzerinden telefonla konuşmak için Skype , Wengophone gibi programları kullanmak için herhangi bir ayar yapmanıza gerek olmadığını unutmayın .
Diğer başlıklarda CD/DVD yazmak , film izlemek , müzik dinlemek gibi işlemler için gelişmiş programlar bulacaksınız . Bu programlarla internetten yayın yapan last . fm benzeri radyoları dinleyebilir , taşınabilir müzik çalarınıza şarkı yükleyebilirsiniz . Bir çok formattaki filmlerinizi izlemenin yanı sıra onları CD ya da DVD"ye , başka bilgisayarlarda doğrudan film oynatıcı açan emovix sistemiyle yazabilirsiniz .
Grafik uygulamalar ve oyunlar
Fotoğraf işlemekle ilgili en bilinen özgür yazılımlardan biri olan Gimp tabii ki menüde sizi bekliyor . Ayrıca birçok eklentisiyle digiKam adlı albüm programı da bilgisayarınızdaki fotoğrafları düzenlerken severek kullanabileceğiniz seçeneklerden biri . İnternet üzerinden fotoğraflarınızı paylaşmakta kullandığınız popüler servisleri tanıyan Pardus , hesap bilgilerinizi bir arada güvenli bir cüzdanda saklayıp bu araçları doğrudan sistem içinden kullanabilmenize de olanak tanır .
Elbette meraklıları için oyunlar da unutulmadı . Pardus 2007 kurulduğunda oyun deposunun basit ama eğlenceli bazı seçeneklerini hali hazırda sunuluyor; ancak bunlarla yetinmeyen oyun canavarlarını depoda uçak simülatörlerinden araba akrobasisine , yeni nesil aksiyon oyunlarından strateji oyunlarına bir çok alternatif bekliyor . Bu oyunlarla ilgili ekran görüntüleri , incelemeler ve benzeri birçok bilgiyi Özgürlükİçin"de bulmanız mümkün .
http://www . pardus . org . tr adresindeki belgeler bölümünden temel kullanım kılavuzu ve teknik belgelere ulaşabilirsiniz . Ancak herhangi bir sistemle ilgili ulaşabileceğiniz temel kaynak olan bu kılavuz , Pardus için yalnızca bir başlangıç . Pardus bir özgür yazılım projesidir ve özgür yazılım geliştirme modeli , kullanıcıların geliştiricilere doğrudan ulaşabileceği araçlar içerir .
http://liste . pardus . org . tr adresinden Pardus geliştiricileri , katkıcıları ve takipçilerinin üye olduğu bir çok e-posta listesine ulaşabilirsiniz . Listelere üye olarak hem proje ile ilgili gelişmeleri takip edebilir hem de fikirlerinizi paylaşıp projenin gelişimine katkıda bulunabilirsiniz .
http://gezegen . pardus . org . tr adresinden geliştiricilerin günlüklerini okuyabilirsiniz .
http://hata . pardus . org . tr adresindeki kayıt sistemini kullanarak Pardus"ta karşılaştığınız hataları , kalıcı olarak düzeltilmesi için raporlayabilir , eklenmesini istediğiniz programları ya da özellikleri geliştiricilere bildirebilirsiniz .
Ayrıca Pardus gönüllüleri tarafından yürütülen bir çok farklı kaynak daha sizi bekliyor .
Ve en önemlisi: Virüslere geçit yok!
Son olarak yeni yüzyılın bilgisayar dünyasındaki en yaygın ve ortak duygusuna Pardus"un yanıtını görmek sistem hakkında genel bir fikir açısından tamamlayıcı olacaktır: Güvenlik!
Pardus , kötü niyetli kullanıcılara karşı güvenli bir mimari sunar . Elbette güvenlik tek başına bir tasarımla sağlanamaz ve sistemi kullanan/yöneten kişilerin davranışları bu tasarımın sağlamlığını artırabilir ya da düşürebilir .
Pardus , virüslere geçit vermeyen dosya sistemi ve kontrolü tamamıyla elinizde tutmak için kullanabileceğiniz kolay grafik programlarıyla işinizi kolaylaştırmaktadır . Güvenlik Duvarı"nı kullanarak bilgisayarınızın ağ üzerinde hangi yöntemlerle ulaşılabilir olacağını ayarlamak son derece kolaylaştırılmıştır . Bunun yanında sistemin derlenmesini sağlayan kodlar düzenli olarak bir çok geliştirici tarafından takip edilmekte ve güvenlik zaaflarına yol açma ihtimali bulunan aksaklıklar güncelleme paketleriyle çözülebilmektedir .
Kullanmanız ve paylaşmanız Genel Kamu Lisansı ( GPL ) koşullarında tamamen özgür olan Pardus"u güncellemek için Program Ekle/Kaldır aracını kullanabilirsiniz . Bu araçla edindiğiniz güncellemeler donanımlarınızla ilgili sorunlara , kritik performans kayıpları yaratan özel durumlara ya da doğrudan güvenlik açığı yarattığı belirlenen işlemlere yönelik iyileştirmeler sağlar ve çok büyük paketler olmaz . Bu açıdan sisteminizi her zaman güncel tutmak güvenliğiniz ve kullanım rahatlığınız için ısrarla önerilmektedir .
Eğer Pardus"un bu alandaki avantajlarını ağ üzerinden ulaştığınız başka işletim sistemleri için kullanabilmek isterseniz , depoda bulunan anti-virüs yazılımını kullanarak komşu bilgisayarlarınızla ilgili işlemleri de yönetebilirsiniz . Böylece güvenli ve steril bir alanın güven ve rahatlığıyla diğer sistemlerinizin yönetimi ya da komşularınızla yardımlaşma konusunda yeni bir olanak sağlamış olursunuz .
vuhuv.com.tr