Keneleri Tanıma Ve Korunma
KENELERDEN NASIL KORUNULUR
Keneler yoluyla bula
ş an birçok hastal ı k mevcut olup , tüm dünyada gözlenir . Ancak , ğ iniz önlemler bulunmaktad ı r .
Keneler Nas
ı l Tan ı n ı r ve Nerelerde Bulunur?
Keneler otlak , çal
s
hastal
Ülkemiz kenelerin ya
göre de
hayvanlara ve özellikle ku
Kenelerin baz
ancak , kenelerin tümü , kanla beslenebilecekleri hayvan ve bazen de insanlar
Türlerine göre , keneler , farkl
bula
sürtünürken keneler ile kar
beslendi
sürdürülmesinde önemli rol oynamaktad
ı l ı k ve k ı rsal alanlarda ya ş ayan küçük oval ş ekilli , 6-8 bacakl ı , uçamayan , ı çrayamayan hayvanlard ı r . Hayvan ve insanlar ı n kanlar ı n ı emerek beslenirler ve bu sayede ı klar ı insanlara bula ş t ı rabilirler . ş amalar ı için co ğ rafi aç ı dan oldukça uygun bir yap ı ya sahiptir . Türlere ğ i ş mekle beraber kenelerin , küçük kemiricilerden , yaban hayvanlar ı ndan evcil memeli ş lara deveku ş lar ı na kadar geni ş bir konakç ı listesi mevcuttur . ı türleri ve geli ş im dönemleri gözle görülemeyecek kadar küçük olabilir; ı n aray ı ş ı içerisindedir . ı alanlarda ve özellikle ormanl ı k alanlar ı n yak ı nlar ı nda bulunur . Kene ş ı k alanlardan yürürken veya çal ı l ı klar gibi bula ş ı k bitkilere ( sözgelimi , dökülmü ş yapraklar ) ş ı kar ş ı ya kal ı nabilir . Keneler , memeli hayvanlar ve ku ş lardan ğ inden , bu hayvanlar , kenelerin ve ta ş ı d ı klar ı hastal ı k etkenlerinin varl ı ğ ı n ı n ı r .
Kene Is
ı rmalar ı ndan Korunma
Bu nedenle kene mücadelesi önemlidir , fakat oldukça da zordur .
1 .
İ nsanlar kenelerden uzak tutulabilir ise bula ş önlenebilir . Bu nedenle de mümkün oldu ğ u kadar
kenelerin bulundu
ğ u alanlardan kaç ı nmak gerekir .
2 .
alanlara
Kenelerin yo ğ un olabilece ğ i çal ı , ç ı rp ı ve gür ot bulunan alanlardan uzak durulmal ı , bu gibi ç ı plak ayak yada k ı sa giysiler ile gidilmemelidir .
3 .
Bu alanlara av yada görev gere ğ i gidenlerin lastik çizme giymeleri , pantolonlar ı n ı n paçalar ı n ı
çorap içine
almalar ı ,
4 .
s
Görevi nedeni ile risk grubunda yer alan ki ş ilerin hayvan ve hasta insanlar ı n kan ve vücut ı v ı lar ı ndan korunmak için mutlaka eldiven , önlük , gözlük , maske v . b . giymeleri gerekmektedir .
5 .
olarak bilinen böcek kaç
Gerek insanlar ı gerekse hayvanlar ı kenelerden korumak için ha ş ere kovucu ilaçlar ( repellent ) ı ranlar dikkatli bir ş ekilde kullan ı labilir . ( Bunlar s ı v ı , losyon , krem , kat ı
ya
uygulanabilmektedir . )
ğ veya aerosol ş eklinde haz ı rlanan maddeler olup , cilde sürülerek veya elbiselere emdirilerek
6 .
emdirildi
Ha ş ere kovucular hayvanlar ı n ba ş veya bacaklar ı na da uygulanabilir; ayr ı ca bu maddelerin ğ i plâstik ş eritler , hayvanlar ı n kulaklar ı na veya boynuzlar ı na tak ı labilir .
7 .
Kenelerin bulundu ğ u alanlara gidildi ğ i zaman vücut belli aral ı klarla kene için aranmal ı d ı r .
8 .
c
Mümkünse kenenin tan
Vücuda yap ı ş m ı ş keneler uygun bir ş ekilde kene ezilmeden , a ğ ı zdan veya ba ş ı ndan tutularak bir ı mb ı z veya pens yard ı m ı yla sa ğ a sola oynatarak al ı nmal ı d ı r . Is ı r ı lan yer alkolle temizlenmelidir . ı için alkolde saklanmas ı uygun olur .
Kimler Risk Alt
ı ndad ı r?
Hastal
ı k genellikle meslek hastal ı ğ ı ş eklinde kar ş ı m ı za ç ı kar .
•
Tar ı m ve hayvanc ı l ı kla u ğ ra ş anlar
•
Veteriner hekimler ve di ğ er yard ı mc ı sa ğ l ı k personeli
•
Kasaplar
•
Mezbaha çal ı ş anlar ı
•
Sa ğ l ı k personeli özellikle risk gurubudur .
•
alt
Kamp ve piknik yapanlar , askerler ve korunmas ı z olarak ye ş il alanlarda bulunanlar da risk ı ndad ı r .
Keneler ile bula
sa
bölgede bulunman
ş ı k Olan Bölgelere Girmekten Kaç ı n ı n . Yerel sa ğ l ı k birimleri , parklar ve yerel ğ l ı k kurulu ş lar ı ndan , fazla bulundu ğ u yerlere ili ş kin bilgi alabilirsiniz . Keneler ile bula ş ı k bir ı z halinde , yolun ortas ı ndan yürüyün ve bitkilere de ğ mekten kaç ı n ı n .
Aç
edebilirsiniz . Paçalar
girmesini önleyin . Baz
topuklar
ı k Renkli Giysiler Giyin . Böylelikle , giysilerinizin üzerindeki keneleri kolayl ı kla fark ı n ı z ı çoraplar ı n ı z ı n içine sokarak , kenelerin pantolon paçalar ı n ı zdan içeri ı keneler ayakkab ı lar ı n ve hatta çoraplar ı n içine girebilir . Ayak ve ı n ı z ı kene varl ı ğ ı yönünden kontrol edin .
Günlük Kene Kontrolü Yap
ı n .
Riskli bölgelerde d
kene varl
vücudunuzu olas
her yerini gözden geçirin ve gördü
ı ş ar ı ya ç ı kt ı ktan sonra , kendi bahçenize dahi ç ı km ı ş olsan ı z , vücudunuzu ı ğ ı yönünden kontrol edin . Kene ile bula ş ı k olabilecek bölgelerden döndükten sonra , tüm ı kene varl ı ğ ı yönünden kontrol edin . El veya boy aynas ı kullanarak , vücudunuzun ğ ünüz keneleri vücudunuzdan uzakla ş t ı r ı n . Kene varl ı ğ ı
yönünden , kendinizde ve çocuklar
ı n ı zda , özellikle a ş a ğ ı da s ı ralanan vücut bölgelerini kontrol edin:
•
Koltuk alt ı
•
Kulak içi ve çevresi
•
Göbek deli ğ inin içi
•
Dizlerin arkas ı
•
Saç ve k ı ll ı bölgelerin içi ve çevresi
•
Bacak aras ı
•
Bel çevresi
Çocuklar
saçlar
keneleri uzakla
ı n ı z ı Kontrol Edin . Kenelerin bulunabilece ğ i bölgelerden döndü ğ ünüzde , çocuklar ı n ı z ı n ı n ı ve yukar ı da s ı ralanan bölgelerini kontrol edin . Çocu ğ unuzun vücudunda buldu ğ unuz ş t ı r ı n .
Giysilerinizi ve Ev Hayvanlar
giysiler ve ev hayvanlar
bulunmas
ı n ı z ı Kene Varl ı ğ ı Yönünden Kontrol Edin . Keneler , ev içerisine ı yoluyla ta ş ı nabilir . Her ikisi de dikkatlice kontrol edilmeli ve kene ı halinde uzakla ş t ı r ı lmal ı d ı r . Giysilerin , yüksek ı s ı daki bir kurutucuda tutulmas ı etkin
ş
ekilde keneleri öldürür .
Kenelerin Güvenli Bir
Ş ekilde Uzakla ş t ı r ı lmas ı
Kenelerin , deriye tutunmalar
kene yoluyla bula
Hayvanlardan ve insanlardan keneleri güvenli bir
s
ı ndan sonra , k ı sa bir süre içerisinde vücuttan uzakla ş t ı r ı lmalar ı , ş abilecek hastal ı klar ı n bula ş mas ı olas ı l ı ğ ı n ı azalt ı r . ş ekilde uzakla ş t ı rabilmek için a ş a ğ ı da ı ralanan önerileri yerine getirin .
•
Uzakla ş t ı rma i ş lemi için ince uçlu c ı mb ı z kullan ı n ve kenenin vücut s ı v ı lar ı yla olas ı temas ı
önlemek için eldiven giyin .
•
içerisinde kalmas
Keneyi , deriye yak ı n oldu ğ u bölgeden kavray ı n . A ğ ı z parçalar ı n ı n kopmas ı na ve deri ı na neden olabilece ğ inden , keneyi bükmeyin ve sarsmay ı n .
•
düz olarak çekin .
Yava ş ça ve nazik bir ş ekilde , keneyi , tüm vücut parçalar ı vücuttan uzakla ş t ı r ı l ı ncaya dek ,
•
Kenenin uzakla ş t ı r ı lmas ı ndan sonra , ellerinizi su ve sabunla ( veya sabun bulunmamas ı
halinde , alkol içeren el temizleyicileri ile ) y
gibi bir antiseptikle , alkolle veya deterjanl
ı kay ı n . Kenenin s ı r ı d ı ğ ı bölgeyi , iyot çözeltisi ı su ile temizleyin .
•
gözlenmesi halinde hekime ba
K ı zar ı kl ı k ve ate ş gibi hastal ı k bulgular ı yönünden temkinli olun; böylesi bulgular ş vurun .
KENELER
İ N KONTROLÜ VE KORUNMA
Kene yoluyla bula
korumak için uygulanabilecek önlemler bulunmaktad
K
hayvan
ş an hastal ı klar tüm dünyada gözlenir . Ancak , kendinizi ve ailenizi ı r . ı r ı m Kongo Kanamal ı Ate ş i hastal ı ğ ı na neden olan virus , birçok evcil ve yabani ı enfekte etmekte ve hastal ı k bu hayvanlarda hafif seyretmektedir . Birçok ku ş
virusa kar
enfekte kenelerin
K
ait keneler rol almakla birlikte , 30 kene türünün bu hastal
bildirilmektedir . Virus kenelerde , transovaryal ve transstadial nakille idame olur; keneler
aras
ş ı dirençli iken , virusun yay ı lmas ı nda önemli rol oynarlar . Hayvanlardaki hastal ı k ı s ı rmas ı ile ba ş lamaktad ı r . ı r ı m Kongo Kanamal ı Ate ş i hastal ı ğ ı n ı n bula ş mas ı nda ba ş l ı ca Hyalomma soyuna ı ğ ı bula ş t ı rabilece ğ i ı nda veneral olarak bula ş man ı n oldu ğ u da bildirilmektedir . Henüz ergin olmam ı ş
Hyalomma
evrelerinde muhafaza eder . Keneler , insan veya hayvanlardan kan emerken viruslar
bula
soyuna ait keneler , küçük omurgal ı lardan kan emerken viruslar ı al ı r , geli ş me ı da ş t ı r ı rlar .
Küçük omurgal
en önemli konak grubunu olu
ta
emmektedirler .
ı lar ve özellikle yerde beslenen ku ş lar , keneleri enfekte eden ş turmaktad ı r . Yani küçük memeliler virusu ş ı maktad ı r . Keneler biyolojik geli ş imlerinin de ğ i ş ik safhalar ı nda bu canl ı lardan kan
A
ya
ş a ğ ı daki ş emada K ı r ı m Kongo Kanamal ı Ate ş i hastal ı ğ ı na neden olan virusun ş am döngüsü görülmektedir .
Bu döngü içerisine insan tesadüfi olarak girmekte ve e
kene ile kar
ğ er hastal ı ğ ı ta ş ı yan bir ş ı la ş ı r ise virusu almaktad ı r .
Hyalomma
alanda yerle
yap
hayvanlar
mevcuttur .
Hastal
çal
ve dokular
soyuna ait keneler ülkemizin de içinde bulundu ğ u çok geni ş bir co ğ rafik ş mi ş lerdir . Ülkemiz kenelerin ya ş amalar ı için co ğ rafi aç ı dan oldukça uygun bir ı ya sahiptir . Türlere göre de ğ i ş mekle beraber kenelerin , küçük kemiricilerden , yaban ı ndan evcil memeli hayvanlara ve ku ş lara kadar geni ş bir konakç ı çe ş itlili ğ i ı k daha çok hayvanc ı l ı kla u ğ ra ş anlarda , veteriner hekimlerde , mezbaha ı ş anlar ı nda ve k ı rsal alanda ya ş ayanlarda görülebilmektedir . Enfekte hayvanlar ı n kan ı ile temas sonucu da bula ş ma olabilmektedir .
Kenelerden Korunmak
İ çin Yap ı lmas ı Gerekenler!
•
yerdedir . Bu nedenle uzun otlar
dola
Keneler uçmaz , s ı çramaz . A ğ açtan üzerinize dü ş me ihtimali zay ı ft ı r . Yani kene ı n , çimlerin ve çal ı l ı klar ı n bulundu ğ u yerlerde ş may ı n .
•
mezbaha çal
Kenelerin ya ş ama alanlar ı nda bulunabilecek ki ş iler ( hayvanc ı l ı kla u ğ ra ş anlar , ı ş anlar ı vb ) repellent olarak bilinen böcek kaç ı r ı c ı ilaçlar ı
vücutlar
ı na sürerek veya elbiselerine emdirerek kullanabilirler ,
•
görebilesiniz .
Aç ı k renk k ı yafetler giyin ki , üzerinize herhangi bir kene geldi ğ inde
•
k
sokunuz . Kapal
Aç ı k araziye ç ı kt ı ğ ı n ı zda ya da pikni ğ e gitti ğ inizde , bacaklar ı kapatan ı yafetler tercih edip uzun kollu giyininiz; pantolonunuzu çoraplar ı n içine ı ayakkab ı giyiniz .
•
hayvanlar
Bu nedenle var ise sizin bulman
Eve döndü ğ ünüzde kendinizi , çocuklar ı n ı z ı hatta evde besledi ğ iniz ı n ı z ı kene yönünden kontrol ediniz . Kene kan emerken ac ı vermez . ı z gerekir .
•
hekiminizle görü
Hayvanlar ı n ı z ı nas ı l kenelerden koruyaca ğ ı n ı z konusunda veteriner ş ünüz .
E
ğ er Üzerinizde Kene Bulduysan ı z!!
•
Sakin olunuz .
•
Bu noktada önemli olan keneyi uygun bir ş ekilde uzakla ş t ı rmakt ı r .
•
Keneyi ç ı karmak için c ı mb ı z benzeri bir alet bulun .
•
parçalar
Keneyi tam olarak deriye en yak ı n noktadan kavray ı n . Bu nokta kenenin a ğ ı z ı na kar ş ı l ı k gelir .
•
C ı mb ı z ı yava ş ça yukar ı do ğ ru çekin .
•
bulunan s
Bu çekme esnas ı nda keneyi ezip parçalamay ı n . Çünkü kenenin vücudunda ı v ı da virus olabilir!
•
ürünleri ve benzeri kullanmay
Bu maddeleri kullan
tükürü
Keneyi vücuttan uzakla ş t ı rmak için alkol , kolonya , oje , aseton , gaz , petrol ı n! ı rsan ı z virusu alma riskiniz artar . Çünkü kene refleks olarak ğ ünü b ı rakabilir .
•
s
Keneyi ç ı karma esnas ı nda a ğ ı z parças ı kopabilir . Ancak bu parça herhangi bir ı v ı içermedi ğ inden büyük ihtimalle zarars ı zd ı r .
•
Keneyi uzakla ş t ı r ı ktan sonra bölgeyi temizleyip sabunlu su ile y ı kay ı n .
•
Unutmay
Daha sonra en yak ı n sa ğ l ı k kurulu ş una ba ş vurun! ı n! K ı r ı m-Kongo Kanamal ı Ate ş i olarak bilinen hastal ı k ölümlere neden olmaktad ı r .
kendinizi ve ailenizi korumak için uygulabilece
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.