Acz

Bir nesneye gücü yetmemek, kudreti olmama durumu, güçsüzlük, kifayetsizlik. Bu sıfatları üzerinde bulunduran kimseye de aciz denir. Acz, kudretin zıddıdır. Bir şeyi yapmaya gücü yetmeyen kimse ondan acizdir.

İslam'da mükellefiyet (yükümlülük)'ler kudrete bağlıdır. Bir şeyi yapmaktan aciz olan onunla mükellef* değildir. Allah hiç kimseyi gücünün yetmeyeceği bir şeyle yükümlü tutmaz. Allah kullarının aciz kaldığı konularda onlar için bazı kolaylıklar getirmiştir. Mesela su bulamayan ya da kullanmaktan aciz olan kimse teyemmüm eder. Namazda ayakta durmaktan aciz olan kimse namazını oturarak kılar, oturmaktan da aciz ise işaretle kılar. Ramazan orucunu tutamayacak kadar hasta ve aciz olan kimse yer, sonra iyileşince kaza eder. Hacca gitmeye kudreti olmayana hac farz değildir .

Acz, ehliyet* arızalarındandır. Bir işi yapmak için insanın ona ehil olması gerekir. Buna eda ehliyeti diyoruz ki iki kısma ayrılır:

1- Ehliyet-i Kasıra: Kudreti noksan olanların ehliyetidir. Çocukların ve delilerin akılları eksik olduğundan kudretleri de noksandır. Bu gibi kimselerin fiilleri namaz ve oruç gibi Allah hukuku ile ilgili ise edası sahîh ve muteber olur, kul hakkıyla ilgili ise yapılan işin cinsine göre üç durum söz konusudur:

a- Hibe ve sadaka kabul etmek gibi kendileri için faydalı olan şeyler geçerlidir.

b- Borç vermek ve bağışta bulunmak gibi, kendileri için zararlı olan hususlar sahih değildir, geçersizdir.

c- Alışveriş gibi olan şeyler ise velisinin iznine bağlıdır.

2- Ehliyet-i Kamile: Aklı tam olanların ehliyetidir. Ergenlik çağına gelmiş ve aklı yerinde olan kimselerin ehliyeti gibi. (Ömer Nasuhi Bilmen Hukuki İslamiye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, I, 228)

Durak PUSMAZ

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Acz

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/acz.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.